พิพิธภัณฑ์ชุมชนบ้านหนองหล่ม ตำบล โพธิ์ไทร อำเภอ ดอนตาล มุกดาหาร 49120
“ผมเริ่มจากการสะสมของเก่าที่มีอยู่และมีผู้นำของเก่ามามอบให้ดูแล จึงรวบรวมไว้ แต่ยังไม่ได้ทำเป็นกิจจะลักษณะ ต่อมาได้งบจากรัฐบาล จึงสร้างอาคารขึ้นมาเพื่อเก็บรักษาสิ่งของซึ่งบ่งบอกถึงวิถีชีวิต อัตลักษณ์ และภูมิปัญญา ที่บรรพบุรุษได้มอบไว้ให้ เพื่อให้ชนรุ่นหลังได้เรียนรู้ศึกษา พัฒนาการของสิ่งต่างๆจากอดีต จวบจนถึงปัจจุบัน และความภาคภูมิใจกับวิถีชีวิตแต่ก่อนกาล ตั้งแต่รากเหง้า บรรพบุรุษสืบทอดมา” เป็นคำพูดของนายมานพ พิกุลศรี ในใบหน้าที่ยิ้มแย้มแจ่มใสต้อนรับทุกท่านที่มาเยือน
พบกับพิพิธภัณฑ์ระดับโลก ที่นี่ที่เดียว “ร่องรอยอารยะธรรมลุ่มน้ำโขงที่สมบูรณ์ที่สุด ณ ริมฝั่งโขงบ้านหนองหล่ม” พิพิธภัณฑ์บ้านหนองหล่ม จัดตั้งขึ้นเมื่อราวปี พ.ศ.2545โดยมีนายมานพ พิกุลศรี เป็นผู้ก่อตั้งและดูแลมาจนถึงปัจจุบันนี้ และพัฒนามาเรื่อยๆ โดยท่านมีแรงบันดาลใจในการรวบรวมวิถีขีวิต เพื่อให้ลูกหลานได้เรียนรู้ทางประวัติศาสตร์วิวัฒนาการของวิถีชีวิตชุมชน เป็นรากเหง้ามูลมัง มรดกตกทอดทางวัฒนธรรม ตั้งอยู่ที่ บ้านหนองหล่ม ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร
จังหวัดมุกดาหารโดยสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดส่งเสริมการพัฒนาหมู่บ้าน เป็นหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว (OVC) และผลิตภัณฑ์ภัณฑ์ภูมิปัญญาชุมชนขึ้นในหมู่บ้าน ในขณะที่กรมการท่องเที่ยวได้ส่งเสริมให้มีการจัดโฮมสเตย์และจัดทำแผนที่ท่องเที่ยวบ้านหนองหล่มอีกด้วย
จากโครงการพัฒนาหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว สนับสนุนโดยกรมการพัฒนาชุมชน ปีงบประมาณ 2560 จังหวัดมุกดาหาร อำเภอดอนตาล ได้ทำการวิเคราะห์ ศักยภาพชุมชน เพื่อพัฒนาหมู่บ้านและแหล่งเรียนรู้ชุมชนให้มีความโดดเด่น เป็นเอกลักษณ์ น่าสนใจภายใต้การส่งเสริม สนับสนุนของนายอำเภอดอนตาล(นายชายสิทธิ์ สุวรรณโชติ) ร่วมกับพัฒนาการอำเภอดอนตาลขณะนั้น (นายวินัย รัญดร) สนับสนุนให้ปรับปรุงศูนย์เรียนรู้ชุมชนหนองหล่มโฉมใหม่ โดยปรับปรุงข้อมูลหมู่บ้าน ปรับภูมิทัศน์ให้สะอาดสวยงาม ปลอดภัย และปรับปรุงการจัดระบบพิพิธภัณฑ์ชุมชนหนองหล่มขึ้นใหม่ ทาสี จัดประเภท หมวดหมู่ เครื่องมืออุปกรณ์การทำมาหากินตามวิถี ในวงเงิน 200,000 บาท(สองแสนบาท)
ปี 2561 กรมการพัฒนาชุมชนได้สนับสนุนงบประมาณโครงการหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว 8 เส้นทาง จึงได้สนับสนุนให้หมู่บ้านดำเนินการพัฒนาพิพิธภัณฑ์ต่อเนื่องด้วยงบ 400,000 บาท (สี่แสนบาท) นอกจากนี้ยังได้ส่งเสริมการพัฒนานักเล่าเรื่องและการจัดทำข้อมูลของเก่าเล่าเรื่อง อัตลักษณ์ วิถีชีวิต วัฒนธรรมชุมชน ด้วยงบประมาณ 217,600บาท(สองแสนหนึ่งหมื่นเจ็ดพันหกร้อยบาท) โดยมีนายสมศักดิ์ สีบุญเรือง เจ้าของพิพิธภัณฑ์บ้านเกวียนมุก ประธานกรรมการวิทยาลัยชุมชนมุกดาหาร และนางสาวดารินี บุตดีวงศ์ หัวหน้าศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมอาเซียนวิทยาลัยชุมชนมุกดาหารในขณะนั้นเป็นวิทยากรร่วมอีกด้วย
นายมานพ พิกุลศรี ปราชญ์ชาวบ้านผู้จัดตั้งและดูแลพิพิธภัณฑ์ชุมชนบ้านหนองหล่ม
